دستگاه فن کویل | FCU چیست؟
دستگاه فن کویل (به انگلیسی fan coil unit) یک واحد ترمینال کوچک است که اغلب تنها از یک دمنده، یک سیم پیچ حرارتی یا سیم پیچ سرمایشی تشکیل شده‌است که بیشتر در هتل‌ها، مجتمع‌های مسکونی و آپارتمان استفاده می‌شود. عبارت اختصاری این واحد FCU است. این دستگاه درواقع وظیفه سرمایش، گرمایش و به‌طورکلی تهویه مطبوع محیط ساختمان‌های مسکونی تجاری و صنعتی را در کلیه فصول دارا می‌باشد. تجهیزات سرمایشی و گرمایشی بسیاری وجود دارد که متناسب با سیستم لوله کشی، سیم کشی یا وضعیت ساختمان تهیه و ساخته شده‌اند. فن کویل نیز یک تجهیز سرمایشی و گرمایشی است اما کارایی متفاوتی با دیگر وسایل گرمایشی و سرمایشی دارد.
اجزای تشکیل دهنده فن کویل
دستگاه فن کویل یکی از ساده‌ترین سیستم‌‌های تهویه مطبوع محیط است که از اجزای نه‌چندان پیچیده زیر تشکیل شده‌است:
- بدنه اصلی
- فن یا دمنده هوا
- کویل یا لوله پیچ
- شیرفلکه
- فیلتر هوا
- شیر هواگیری
فن (دمنده هوا) |air blower
فن دستگاهی است که هوا را به جریان می‌اندازد. فن‌ها از لحاظ کاربردی جهت کشیدن هوا، دمیدن هوا یا گردش هوا مورد استفاده قرار می‌گیرند. فن‌ها می‌توانند از جنس فلز یا پلاستیک ABS باشند.
کویل | coil
کویل یا لوله پیچ تجهیزی است که در درون واحد هواساز نصب می‌شود و وظیفه انتقال حرارت به هوا را برعهده دارد. لوله پیچ توسط دستگاه‌های الکتریکی از طریق گردش مایع یا بخار درون آن گرم یا خنک می‌شود.
شیرفلکه | Gate valve
شیرفلکه‌ها به‌طورکلی وظیفه قطع یا ایجاد جریان سیال در درون لوله را دارا می‌باشند. جنس آن‌ها و تعیین اینکه از چه موادی ساخته می‌شوند بسته‌به کاربرد شیرفلکه متفاوت است اما معمولا از جنس فولاد ضدزنگ، چدن و مواد پلیمری هستند. شیرفلکه معمولا در سیستم‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز) اختلاف فشار وجود داشته باشد.
فیلتر هوا | air filter element
فیلتر هوا از جنس آلومینیم یا مواد پلیمری است که در قسمت ورودی فن کویل جهت تهویه هوا نصب می‌شود. هوای ورودی به فن کویل در اکثر مدل‌های این دستگاه پس از عبور از روی فیلتر تعبیه شده در بدنه وارد دستگاه فن کویل می‌شود. لازم به ذکر است که فیلتر هوا در دستگاه فن کویل قابل شست‌وشو است.
شیر هواگیری | Ventilation valve
شیرهای هواگیری به این منظور در دستگاه فن کویل تعبیه شده‌اند تا عمل هواگیری را برای کاربران راحت‌تر کنند و بدون نیاز به حضور نیروی متخصص بتوانند دستگاه فن کویل را هواگیری نمایند. چرا که در مدل‌های قدیمی این دستگاه عمل هواگیری به کمک بازکردن پیچ هواگیری انجام می‌شد و این موضوع اندکی هواگیری را برای مشتریان دشوار می‌کرد. شیر هواگیری در مدل‌های متفاوت فن کویل‌ها ممکن است در محل متفاوتی نصب شده باشد. برای اینکه متوجه شوید شیر هواگیری فن کویل مورد نظر شما در کدام قسمت دستگاه قرار دارد، بهتر است به سراغ دفترچه راهنمای فن کویل بروید و نقشۀ قطعات دستگاه را ببینید. هواگیری دستگاه در برخی از مدل‌ها مثل فن کویل‌های سقفی ممکن است با قدری دشواری همراه باشد. با این حال کاری نیست که خودتان نتوانید از پس آن برآیید.
انواع فن کویل
فن کویل‌ها به‌طورکلی از لحاظ محل نصب دستگاه و سرمایش و گرمایش به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند:
تقسیم بندی از نظر محل نصب
- فن کویل زمینی
- فن کویل سقفی
- فن کویل کانالی
- فن کویل دیواری
تقسیم بندی از نظر سرمایش و گرمایش
- دو لوله
- چهار لوله
معرفی انواع فن کویل از نظر محل نصب
فن کویل زمینی
انواع دستگاه های ایستاده یا زمینی برای تامین سرمایش و گرمایش ساختمان تولید شده که با توجه به فضا کاربرد بیشتری دارد. در مناطقی که فضای کافی برای نصب فن کویل در گوشه‌ای از اتاق وجود داشته باشد می‌توان از نوع زمینی استفاده کرد. هوادهی فن کویل زمینی به سمت بالا بوده و تنظیمات هوادهی با فن کویل سقفی متفاوت است. همچنین ظرفیت این نوع فن کویل بین ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه است و معمولا در مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها و ساختمان‌هایی که امکان شکافتن سقف برای نصب فن کویل نیست، از فن کویل‌های زمینی استفاده می‌شود.
فن کویل سقفی
فن کویل سقفی از تجهیزات ساختمانی دو‌منظوره است که در سقف کاذب و یا زیر سقف نصب می شود. سیستم هوادهی فن کویل سقفی از دریجه جلویی و به‌صورت افقی است. این وسیله برای نصب در ساختمان‌های مسکونی مناسب تر است و موقع کارکرد، صدای بسیار اندکی از فن‌ها شنیده می‌شود. این فن کویل خود شامل دو نوع فن کویل سقفی روکار و فن کویل سقفی توکار است. فن کویل سقفی بسیار پر کاربرد است و از ویژگی های آن می‌توان به کم‌صدا بودن و اشغال نکردن فضایی از محیط (به‌دلیل توکار بودن) اشاره کرد. از طرفی فن کویل سقفی روکار امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و حاوی یک کابین است که روی کار (سقف ) نصب می‌گردد.
فن کویل کانالی
فن کویل کانالی از نظر ظاهری شباهت زیادی با فن کویل سقفی توکار دارد. این دستگاه‌ها با ظرفیت‌های مختلفی ساخته می‌شوند و تحت عنوان داکتد یا کانالی شناخته می‌شوند. انواع فن کویل کانالی معمولا از ظرفیت های ۸۰۰ تا ۳۰۰۰ CFM طراحی و به بازار عرضه می‌شوند. این نوع به دلیل ظرفیت و نوع توزیع هوایی که دارد، می تواند گزینه مناسبی برای مراکز صنعتی و تجاری باشد.
فن کویل دیواری
فن کویل دیواری چون از نظر ظاهری شباهت زیادی به یونیت داخلی کولر گازی یا اسپیلت دارد معمولا به‌جای اسپیلت مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته قابل توجه در خصوص این نوع این است که انواع مدل های طراحی شده دیواری معمولا در داخل خود، شیر هواگیری ندارند.